Vertrouwen ligt aan de basis van elke relatie, getuige de veelgehoorde uitspraak: “All relationships are built on trust”. Maar wat is vertrouwen eigenlijk, hoeveel hebben we ervan nodig en hoe verhoudt het vertrouwen in de social media zich tot de echte wereld? Dit is deel 2 van 5.
Misleiding
In het vooronderzoek naar de essentie van vertrouwen kwam ik een TEDx presentatie tegen van Pamela Meyer, auteur van het boek ‘Liespotting’.
Pamela onthult dat we allemaal leugenaars en misleiders zijn. Al van kinds af aan. We liegen bijvoorbeeld om de discrepantie te overbruggen tussen wie we zijn en wie we willen zijn. Zo liegen we over opleidingen die we nooit hebben genoten of afgerond, maar wel graag hadden willen volgen. We liegen ook omdat het ons verbindt (of in ieder geval niet uit elkaar drijft):
- Wat zit je haar leuk!
- Welnee, in die broek zie je er niet te dik uit!
Maar ook:
- Ach, ik zie het al. Het mailtje met je factuur zat al die tijd in mijn spamfolder.
Schade
Alleen al in de VS leveren deze leugens en misleidingen jaarlijks 1.000 miljard USD aan bedrijfsschade op: 7% van het bruto nationaal product. Met het voorgaande in gedachten zou je toch haast gaan denken dat in een maatschappij waar zoveel gelogen wordt we het niet zo zwaar moeten nemen met het vertrouwen van een ander?
Mannen zijn overigens ronduit kritisch op andere liegende mannen en zullen het niet nalaten dit breed uit te meten. Een gevolg van het hormoon testosteron – een concurrent minder vergroot de kansen op voortplanting. Het hormoon oestrogeen maakt vrouwen juist socialer en vergeeflijker.
Wat is de rol van betrouwbaarheid?
Als we een winkel binnen wandelen dan zal de middenstander bijna routinematig een globale inschatting maken van onze betrouwbaarheid aan de hand van onze kleding, gelaatsuitdrukking en gedrag. Hij zal ondermeer willen weten of je komt om te kopen en daarvoor het geld hebt. Die inschatting voorkomt dat hij tijd verdoet aan kijkers, die noch de intentie hebben om iets te kopen, noch het geld hebben om voor de producten te betalen.
Wie tijdens zo’n ‘trust-scan’ wordt herkend als terugkerende klant wordt vrijwel meteen begroet met een knikje of een uitbundige glimlach. Herkenning vergroot namelijk het gevoel van vertrouwen, verlaagt het stressnivo (cortisol) en versoepelt de sociale interactie (onder invloed van het hormoon oxytocine).
We zijn dus constant op onze hoede voor elkaar, ook al weten we dat we zelf niet zo heel betrouwbaar zijn. We willen graag vooraf weten met wie we zaken doen.
Noodzakelijk proces
Door elkaars betrouwbaarheid (reputatie) te toetsen, kunnen we de risico’s van een aanstaande transactie beter inschatten en ons vertrouwen in een veilige afloop van de transactie vergroten. Vertrouwen is dus een vorm van risicomanagement. Handig, want we moeten in ons leven voortdurend complexe beslissingen nemen en kunnen onmogelijk met alles en iedereen tegelijk rekening houden.
Zo is het fijn dat je er redelijkerwijs op kunt vertrouwen dat ’s morgens je auto nog op de parkeerplaats staat; dat je nog een baan hebt bij aankomst op je werk; dat je huis ‘s avonds nog overeind staat .. en je vrouw niet naar bed is geweest met de glazenwasser.
Zonder een basisgevoel van vertrouwen en een vertrouwen in elkaars betrouwbaarheid hebben we letterlijk geen leven meer. Het is een ontspannen toestand waar we ons pas van bewust worden als we er iets van zijn kwijtgeraakt.
Wie tijdens het rijden op zijn fiets ooit spontaan zijn voorwiel verloor, controleert jaren later nog de sluitbout vóórdat hij op de fiets stapt. Een ander snapt totaal niet waar deze persoon zich zo druk over maakt.
Identiteiten
Wie we willen zijn bepalen we zelf (imago), wie we in de ogen van anderen zijn volgt uit de interpretaties (perceptie) van ons handelen (reputatie). Om elkaar te leren kennen is het dus belangrijk vooraf een duidelijk beeld van jezelf te schetsen: waarom doe je iets, wat heb je te bieden en hoe wil je het gaat doen. Kortom, wat zijn je intenties. Door transparant te zijn over je daden en helder over je woorden krijgt vertrouwen – in jou als persoon of in je organisatie – een kans om tot ontwikkeling te komen.
Lees verder .. | Deel 3: Simon Sinek – Ware identiteit – Identiteit – reputatie en relaties
